Historia

Dolina Sąspowska należy do najpiękniejszych dolin Ojcowskiego Parku Narodowego.
Pomiędzy wzgórzami, które tworzą tę dolinę, wije się strumień zwany Sąspówką, gdyż
początek dają mu źródła wypływające w Sąspowie. Liczne skały wapienne nadaje osobliwe piękno okolicy. Na szczycie jednej ze skał stoi kościół parafialny w Sąspowie.

Legenda o założeniu kościoła w Sąspowie mówi, że pewnego razu ludzie postanowili wybudować kościół po przeciwnej stronie doliny. Zgromadzili potrzebne materiały, jednak gdy przyszli następnego dnia nie zastali budulca. Znaleźli go na skale po przeciwnej stronie. Zobaczyli tam wydeptaną, wąską ścieżkę, a w nocy widziany jakoby Maryję niosącą drewno. Uznano to za znak, że kościół ma być wybudowany na skale, bo tak nakazała Matka Boża. Kościół budowano w sierpniu, a mimo letniej pory spadł śnieg. Między innymi dlatego w Sąspowie czczony jest obraz Matki Bożej Śnieżnej.

Parafia Sąspów istnieje od XIV wieku. Około 1314 roku wybudowany pierwszy drewniany kościół, który przetrwał do XVIII wieku. W czasie reformacji w 1595 roku Stanisław Szafraniec zmienił kościół w zbór kalwiński, a wierni uczęszczali na nabożeństwa do Jerzmanowic. W 1740 roku staraniem miejscowego proboszcza ks. Andrzeja Gogulskiego na miejsce starego kościoła zbudowano nowy, murowany kościół, konsekrowany w 1780 roku przez biskupa Andrzeja Gawrońskiego.

Podczas I wojny światowej Sąspów był zajęty przez wojska rosyjskie, które przez 6 tygodni ostrzeliwały przez otwory murze cmentarnym pozycje wojsk austriackich po przeciwnej stronie doliny. Kościół został zniszczony od pocisków, a plebania, dzwonnica i zabudowania gospodarcze zostały spalone. Dzwony uległy zniszczeniu, spłonęła również dokumentacja parafialna. Po przejściu frontu dach na kościele tymczasowo przykryto słomą, a dopiero po zakończeniu wojny naprawiono dach.

Kościół jest jednonawowy, ma kształt przedłużonego ośmiokąta. Od południa znajduję się mała kruchta, wewnątrz znajduje się oryginalny drewniany portal. Od południa – zakrystia z marmurowych portalem z tzw. dębnika, czyli czarnego marmuru.
W prezbiterium sklepienie krzyżowe, w nawie główniej jest sufit. W ołtarzu głównym znajduje się obraz z XVIII wieku przedstawiający Matkę Bożą Śnieżną z Dzieciątkiem spoczywającym na Jej lewym ręku. Po obu stronach ołtarza znajdują się figury: po lewej stronie – św. Barbary, a po prawej – św. Jadwigi Śląskiej, na konsolach: po lewej postać
archanioła Gabriela, a po prawej archanioła Michała. W ołtarzach bocznych: po lewej obraz św. Katarzyny Aleksandryjskiej, patronki parafii, a w drugim rzeźba Pana Jezusa z otwartym sercem. Z kolei po prawej stronie w ołtarzu jest obraz Świętej Rodziny. Obok ołtarza św. Katarzyny stoi chrzcielnica z białego marmuru z XVIII wieku.

Istotna renowacja wnętrza miała miejsce w latach 1995-2010. Wymieniono m.in. posadkę na granitową, odrestaurowano ołtarze, a na sklepieniu powstało malowidło przedstawiające Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny. W późniejszych latach miały miejsce inne prace renowacyjne, m.in. odmalowanie ścian wewnątrz kościoła.